Ik hoor het steeds vaker in mijn omgeving. Mensen die totaal opgebrand zijn. Lusteloos, uitgeput en neerslachtig. En niet alleen bij overuren draaiende yuppies (is die term nog hip?). Ook bij jongeren. Tieners en twintigers. Ik heb het hier over burn-out.
In de jaren ’70 werd deze term voor het eerst gebruikt. Er zijn 3 symptomen die bij een burn-out voorkomen: Extreme uitputting, cynisme (ten opzichte van collega’s, familie en vrienden) en een lager zelfbeeld wat betreft je eigen kunnen (lager dan voor de burn-out). De symptomen worden door middel van een vragenlijst gescoord.
Een ‘reguliere’ behandeling van een burn-out bestaat uit meerdere sessies bij een psycholoog. Hierbij wordt o.a. het eigen gedrag onder de loep genomen die oorzaak zou kunnen zijn van de burn-out. Denk hierbij aan bang om ontslagen te worden, je bedreigt voelen door andere overachievers, mensen niet willen teleurstellen etc. Daarnaast kan een inventarisatie worden gemaakt van risico factoren op de werkplek.
In de Ayurveda wordt burn-out eveneens gezien als gevolg van langdurige overbelasting. Dit kan fysieke of mentale overbelasting zijn of beide. Mensen bij wie Vata en Pitta het meest prominent zijn, zijn het meest vatbaar voor een burn-out. De reden hiervoor is dat Vata de minste energiereserves heeft en Pitta niet los kan komen van stress veroorzaakt door zelfopgelegde perfectionisme. Drive, competitiedrang en perfectionisme zijn eigenschappen van Pitta die tot een burn-out kunnen leiden. Mensen bij wie Kapha overheerst zijn nog het meest bestand tegen een burn-out, omdat ze veel uithoudingsvermogen hebben. Maar Kapha’s zijn gevoelsmensen, ze zijn dienstbaar en houden niet van verandering. Als ze bijvoorbeeld een opdracht krijgen waar ze niet achter staan dan kunnen ze dat toch gaan doen. Want de baas vraagt het, en het gaat nou eenmaal zo. Maar het zijn dus gevoelsmensen en te lang iets met tegenzin doen kost energie…
Ayurvedische therapie bestaat voor een belangrijk deel uit het doorbreken van mentale patronen. Deze patronen zijn dezelfde zoals genaamd bij de reguliere behandelingen. Harder en langer werken vanwege de angst om ontslagen te worden of omdat die promotie je door de neus wordt geboord. Voor zover komen Ayurvedische en reguliere therapieën overeen.
Een belangrijke voorwaarde om deze mentale patronen te doorzien is dat er eerst rust in het lijf komt, en dat je je bewust bent van lichaam en geest. Hiervoor heb je ademhalingsoefeningen, meditatietechnieken en houdingen uit de yoga. Een Ayurvedische therapeut kan samen met je uitzoeken welke technieken bij jouw en je dosha passen.
Daarnaast zegt de Ayurveda dat ook het lichaam nadelige effecten ondervindt van de burn-out. Daarom moet ook het lichaam ondersteunt worden in zijn herstel. Een burn-out geeft verschillende lichamelijke klachten, maar massages om het zenuwstelsel te kalmeren en kruiden om het lichaam te versterken behoren in ieder geval tot de mogelijkheden.
Burn-out is niet alleen iets mentaals. Of alleen iets lichamelijks. Het is beide. En daarin schuilt de waarde van Ayurveda. Zowel mind als lichaam worden behandeld, als een geheel. Vanuit dat totaalplaatje helpt Ayurveda je weer op weg.